Sociaal-emotionele ontwikkeling

Rouwverwerking bij overlijden

Het is niet te voorkomen dat je kind ooit te maken krijgt met het overlijden van een geliefd persoon, of misschien zelfs een ouder. Het is belangrijk dat je kind de mogelijkheid krijgt om te rouwen. Rouwen gaat namelijk niet vanzelf, het vereist een actieve opstelling. Bedenk daarbij ook dat iedereen op zijn eigen manier rouwt. Een actief rouwverwerkingsproces bestaat uit vier taken. Bij elke taak kun je als ouder je kind ondersteunen.

Erkennen

De eerste taak in het rouwproces is erkennen dat de persoon is overleden, en onder ogen zien dat hij of zij er nooit meer zal zijn. Je kind is beter in staat om dit te doen als het de kans krijgt om afscheid te nemen. Dat wil zeggen dat jongeren als ze dat willen een rol kunnen spelen bij de begrafenis of crematie en de eventuele afscheidsbijeenkomst. Het is natuurlijk ook fijn als je kind er met anderen over kan praten.

Rouw voelen

Door een sterfgeval kunnen jongeren overstelpt worden door allerlei gevoelens: boosheid, ontreddering, angst, verdriet en schuldgevoel. De beste manier om dat op te vangen is een uitnodigende houding aannemen, zodat ze ruimte voelen om hun gevoelens te uiten. Maak duidelijk dat je begrijpt dat je kind boos en verdrietig is. Vertel ook wat je eigen gevoelens zijn. Je kunt het verdriet samen delen als je kind dat wil.

Aanpassen

Jongeren die een ingrijpend sterfgeval meemaken, van iemand waar ze veel om gaven, moeten hun leven opnieuw vormgeven. De situatie is veranderd doordat de overledene een leegte achterlaat, maar ook het beeld dat jongeren van zichzelf hebben, verandert daardoor. Een jongen die zijn vader verliest, om een voorbeeld te noemen, gaat zich een nieuw zelfbeeld vormen: dat van een jongen die geen vader meer heeft.

Herinneren

De overledene leeft voort in de herinnering van je kind, en je zoon of dochter pakt de draad van het leven weer op. Het is goed om de dierbare af en toe nog eens ter sprake te brengen en er open voor te staan als je kind herinneringen op wil halen.

Hulp

Het hangt van je eigen situatie af in hoeverre je er voor je kind kunt zijn. Als je zelf overmand wordt door verdriet, is het moeilijker je kind voldoende aandacht en ondersteuning te geven. Probeer er toch voor je kind te zijn, hoe moeilijk je het zelf ook hebt. Probeer ook anderen in te schakelen om jullie te ondersteunen. Denk aan grootouders, vrienden, een mentor of leerkracht op school en buren. Bij de Stichting Achter de Regenboog en op de website van Jonge Helden kun je meer informatie krijgen over het begeleiden van kinderen en jongeren bij een rouwproces.