Sociaal-emotionele ontwikkeling
Negatief zelfbeeld
Pubers kunnen zich snel onzeker voelen. Als ouder kun je veel doen om een positief zelfbeeld te stimuleren.
Minder zelfwaardering
Vanaf een jaar of 12 begint de zelfwaardering bij de meeste pubers te dalen. Rond 15 jaar is die vaak het laagst. Daarna stijgt de zelfwaardering bij de meesten weer snel.
De daling komt doordat pubers zich voor hun ik-ideaal meer gaan richten op anderen dan op hun ouders. Dan blijkt dat je je tegenover leeftijdsgenoten meer moet waarmaken dan tegenover je ouders.
Negatieve spiraal
Jongeren met een laag zelfbeeld kunnen in een negatieve spiraal terechtkomen. Een gevoel van tekortschieten kan leiden tot schaamte en kwaadheid. Daardoor verzwakt het zelfbeeld en kan je kind zich machteloos voelen. Die machteloosheid kan weer leiden tot een gevoel van 'laat maar zitten' of het vermijden van vergelijkbare situaties. Dat werkt averechts. Je kind merkt dan niet dat het de volgende keer beter gaat als je het blijft proberen. Woede veroorzaakt soms agressief gedrag en daardoor raakt een kind nog verder in de problemen.
Negatief zelfbeeld bij meisjes
Meisjes hebben het meest last van een negatief zelfbeeld, vooral rond hun veertiende jaar. Zij zijn gevoeliger voor wat anderen van hen vinden en kunnen onzeker zijn over hun uiterlijk en seksuele aantrekkelijkheid.
Jongens krijgen meestal meer vrijheid, mogen later thuiskomen en kunnen vaak beter voor zichzelf opkomen. De opvoeding van jongens is ook meer gericht op individueel presteren, terwijl van meisjes minder zelfstandigheid wordt gevraagd. Die verschillen kunnen van invloed zijn op het zelfbeeld.
Allochtone jongeren
Allochtone jongeren kunnen in verwarring raken doordat ze vaak geen duidelijk ik-ideaal in hun hoofd hebben. Waar horen ze bij? Ze kunnen heen en weer geslingerd worden. Voor moslimjongeren kan een negatief beeld in de maatschappij over moslims nadelig zijn voor het zelfbeeld.
Wat kun je als ouder doen?
Bevestiging geeft trots en voldoening. Dat helpt om een goed zelfbeeld vast te houden. Een van de beste manieren om kinderen te helpen een positief zelfbeeld op te bouwen, is ze te laten zien wat ze kunnen. Dat kan bijvoorbeeld bij schoolvakken en sport.
Nog belangrijker is dat kinderen in het dagelijks leven kunnen laten zien wat ze kunnen, bijvoorbeeld:
- praktische dingen regelen;
- je broertje helpen als hij valt;
- zelf koken;
- babysitten;
- voor een huisdier zorgen;
- enzovoort.
