Mentale gezondheid
Prikkelgevoeligheid
Sommige kinderen zijn gevoeliger voor prikkels, zoals geluid, licht, geur of aanraking. Prikkelgevoelige kinderen reageren hier sterker op dan andere kinderen.
Wat is prikkelgevoeligheid
Prikkelgevoelige kinderen kunnen onverwacht, warrig of vreemd reageren. Prikkelgevoeligheid zit niet tussen je oren, maar heeft te maken met het verschil in verwerking van zintuiglijke informatie door hersenen. Het is dus een lichamelijke klacht, waar je kind veel last van kan hebben.
Verwerken van prikkels
Onze zintuigen werken de hele dag samen om ervoor te zorgen dat je goed kunt reageren. Ons lichaam kan zintuiglijke prikkels filteren: het maakt een selectie tussen belangrijk en niet belangrijk. Ook kunnen we zintuiglijke prikkels dempen, zoals het zachter zetten van een radio. Kinderen die gevoelig zijn voor zintuiglijke prikkels, ervaren de informatie die binnenkomt als heel sterk en kunnen dit moeilijk negeren.
Symptomen prikkelgevoeligheid
De symptomen van prikkelgevoeligheid zijn voor elk kind anders. Zo kunnen er onder meer problemen zijn in de motoriek (bewegen) of in het gedrag. Prikkelgevoelige kinderen kunnen:
- soms moeilijk stil zitten in de klas,
- snel boos worden,
- een hekel hebben aan lawaai en drukte,
- alle geluiden even belangrijk vinden,
- onhandig zijn. Ze hebben bijvoorbeeld moeite met eten met bestek of gooien vaak iets om.
- gevoelig zijn voor aanraking. Ze ervaren een aai over de bol bijvoorbeeld al als pijnlijk.
Sommige kinderen kunnen sneller symptomen ervaren van prikkelgevoeligheid, zoals bijvoorbeeld kinderen met autisme of ADHD. Maar ook kinderen die hoogbegaafd zijn of veel gamen, computeren of tv-kijken kunnen sneller overprikkeld zijn.
Andere oorzaken van gedrag
Als een kind ergens sterk op reageert, kan het prikkelgevoeliger zijn dan andere kinderen. Maar dit hoeft niet zo te zijn. Bij heel jonge kinderen is het soms lastig vast te stellen waar bepaald gedrag door komt. Veel huilen of slecht slapen kan bijvoorbeeld ook komen door problemen met het verwerken en onder controle houden van emoties.
Wat kun je doen?
Het is belangrijk dat je kind zich begrepen voelt.Probeer erachter te komen door welke situaties je kind overprikkeld raakt. Bedenk samen per situatie wat je kunt doen om met de prikkelgevoeligheid om te gaan.
- Zie je een stemmingswisseling bij je kind aankomen of raakt je kind overprikkeld? Neem het even apart en las een pauze of time-out in. Sommige kinderen hebben een rustige plek nodig, anderen moeten hun energie kwijt en willen even bewegen.
- Zoek (sport)activiteiten die bij je kind passen.
- Praat met je kind over wat het voelt en waar het behoefte aan heeft.
- Kom je er zelf niet uit en heb je steun nodig? Vraag bij de Jeugdgezondheidszorg of huisarts naar een therapeut die je verder kan helpen.
Verschil prikkelgevoelig en hoogsensitief
Er is een verschil tussen prikkelgevoeligheid en hoogsensitiviteit. De gevoeligheid voor indrukken bij hoogsensitieve kinderen hebben vooral te maken met de diepe verwerking van wat ze meemaken. Niet zozeer met prikkelgevoeligheid van het zenuwstelsel.
